Anika Redhed
&
Saeed Ajaib
Het in eigen beheer uitgeven van een boek is niet zomaar iets. Er komt veel bij kijken. Zie je het als een hobby, dan is een investering niet of nauwelijks nodig. Pak je het echter professioneler aan, dan zou het beslist als een waar ambacht beschouwd kunnen worden. Maar waar vind je bruikbare informatie? En wat is beter: POD of een oplage laten maken? Hoe komt het kostenplaatje er uiteindelijk uit te zien? Kortom: wat bezielt iemand om de gang van manuscript naar volwaardig boek op alle fronten in eigen hand te houden?
Het antwoord op die vraag ligt m.i. misschien wel in dat ene woord: bezieling.
Respect voor het boek als zodanig en voor het traject dat voorafgaat aan de publicatie ervan.
Ik vroeg mij af: hoe beleven schrijvers die zich hieraan wagen, dit proces? Waar lopen deze zogenoemde selfpubbers tegenaan, wat zijn hun grootste struikelblokken en hoe zien zij de toekomst van deze manier van publiceren? In deze serie bloginterviews geven steeds twee auteurs antwoord op deze vragen.
Baas in eigen boek
Anika Redhed is een auteur die zich vooral richt op het schrijven van reisverhalen, waarin de lezer als het ware op de achterbank meereist. Dit in tegenstelling tot de reisgidsen en -dagboeken, waarin vooral tips worden gegeven over welke plekken de moeite waard zijn om te bezoeken, of waarin de lezer zijn eigen reisavontuur kan vastleggen. Zij besloot haar verhalen in eigen beheer uit te brengen, nadat enkele ervaringen met uitgeverijen in het verleden, vanwege uiteenlopende redenen, op niets uitliepen. Haar boeken worden in oplagen geprint. Zij heeft voor een oplage gekozen, omdat ze voor haar serie reisverhalen een duidelijke toekomst ziet en haar onderneming niet als een eenmalig avontuur beschouwt.
De verhalen van Saeed Ajaib worden als printing-on-demand (POD) gedrukt. Saeed is afkomstig uit Oostende en heeft inmiddels twee boeken gepubliceerd. Deze, naar eigen zeggen, ‘bezoeker van buitenaardse werelden en toeschouwer van fantastische veldslagen’ schrijft fictie met een autobiografische grondslag. Hij vond het idee dat zijn manuscript ergens onder een flinke stapel bij een uitgever terecht zou komen, maar niets. Daarnaast heeft zijn drang naar ondernemen zijn beslissing om als selfpubber aan de slag te gaan, sterk beïnvloed.
Noch Saeed noch Anika heeft een grafische of uitgevers-achtergrond.
Wellicht is het interessant om het selfpubtraject eens samen te vatten in een afbeelding. Op de vraag welke van de bovenstaande foto’s het meest overeenkomt met hun selfpubtraject, kiest Anika foto 2. Saeed gaat voor een combinatie van foto’s 1 en 2.
Werk in uitvoering
Beide auteurs zijn zich terdege ervan bewust dat je als selfpubber bij voorbaat al een punt achterstaat in de wereld van het uitgeven. Kwaliteit is daarom van groot belang. Wanneer het schrijven is gedaan, wordt een selfpubber vrijwel direct voor de keus gezet: is het mogelijk om in een goede redacteur te investeren, of niet? Deze beslissing is overigens de aanzet tot een heel scala aan keuzes, die van toepassing is op het verdere traject (lay-out, cover, drukkerij) en die medebepalend kan zijn voor het eindproduct.
Is er ruimte om te investeren, dan volgt de zoektocht naar de mensen met de juiste expertise. Dit laatste is volgens beide auteurs sowieso een onmisbare investering in tijd, omdat het voor een schrijver bijna ondoenlijk is om eigen werk te beoordelen op fouten. Redactie is immers, zoals Anika terecht opmerkt: ‘een vak apart’.
Daarna volgt de opmaak van binnenwerk en omslag. Anika besteedt die van het binnenwerk uit, maar over het ontwerp en totstandkoming van haar boekomslagen houdt zij de volledige regie. Zij werkt daarbij met een format, waardoor de covers goed herkenbaar zijn.
Saeed laat de opmaak voor zowel het binnenwerk als het omslag door iemand anders doen. Voor dat laatste heeft hij een artiest in de arm genomen, die hij heeft gevonden via het online freelancer-platform Fiverr. Hij bewaakt de kwaliteit van zijn boeken door aan de hand van een proefdruk elke belangrijke wijziging te controleren.
Bij de keus voor een drukker speelt volgens de Belgische schrijver de uiteindelijke verkoopprijs van het boek ook een grote rol. Een uitgever/auteur kan nog zo graag een kwalitatief hoogwaardig product op de markt willen brengen, maar moet ervoor waken dat het aanschafbedrag voor de lezer niet te hoog wordt.
Wie maakt me los?
Naar de mening van beide auteurs is sociale media onmisbaar om hun boeken onder de aandacht te brengen, al heeft met name Anika ook een goede samenwerking met de plaatselijke boekhandel en met verschillende fysieke winkels die zijn gespecialiseerd in reisboeken. Zij benadrukt het belang om vooral te kiezen voor een medium dat past bij het boek en daar de marketing op te richten. ‘Ga niet met losse flodders schieten, maar probeer te kijken wat handig is voor jouw genre’, is Anika’s advies. Oftewel: uitvinden wat werkt. Zo is zij gestopt met het adverteren op Facebook, omdat dat niets opbracht.
Saeed adverteerde op Facebook, Google en Bol.com. Die laatste werkte voor hem het beste, waarschijnlijk omdat bezoekers daar sowieso de intentie hebben om een boek aan te schaffen, vermoedt hij. Hij is zeer actief op sociale media, laat zichzelf zien en horen op een eigen Youtube-kanaal en zijn podcast ‘Mondspoord’. Hij noemt Reddit als een extra middel om boeken onder de aandacht te brengen, al werkt dit volgens hem beter voor de Engelstalige markt. Saeed heeft een eigen website, maar de verkoop van zijn boeken loopt via Amazon en Bol.com.
Ook Anika verkoopt haar boeken via de blauwe boekengigant en Amazon. Daarnaast heeft zij een eigen webshop en kopen een aantal boekwinkels rechtstreeks bij haar in.
Vooruitkijkend
Na het uitbrengen van een aantal boeken en zelfs een hele serie (Anika) hebben de auteurs aardig wat ervaring kunnen opdoen. Ze hebben een idee kunnen krijgen van wat werkt en wat niet.
Saeed is tevreden met de manier waarop hij zijn boeken heeft uitgebracht en gaat op die weg verder.
Anika heeft wat verkoop en verzending betreft, moeten afstappen van haar samenwerking met een tussenpersoon. Ook dit proces regelt zij inmiddels zelf.
Hoe zien zij de toekomst van het uitgeven in eigen beheer, in deze tijden waarin alles duurder wordt? Dit geldt niet alleen voor de prijs van papier, maar ook voor die van verzendkosten en -materiaal. Dat zou voor een selfpubbende schrijver een aantal gevolgen kunnen hebben:
- het verhogen van de verkoopprijs van het boek;
- de noodzaak om rekening te houden met de verhouding verhaallengte/productiekosten. (Immers, des te dikker het boek, des te hoger de productiekosten), of
- volledig overgaan tot het digitaal uitbrengen
Van beide schrijvers zijn de titels ook als e-book verkrijgbaar, maar geen van beiden zou ertoe overgaan om louter digitaal te publiceren. Saeed houdt er wel rekening mee dat hij de prijzen van zijn POD-boeken zal moeten aanpassen. Het zou voor hem echter geen reden zijn om zijn verhalen uitsluitend als e-book op de markt te brengen. Toch verwacht de schrijver wel dat steeds meer mensen een e-reader zullen aanschaffen. ‘Kost is vaak een drijvende kracht als het gaat om het omarmen van nieuwe technologieën’, aldus Saeed. De reden daarvoor licht hij toe in een korte Youtube-video.
Anika heeft het voordeel dat ze haar boeken in oplage laat printen en haar kosten daardoor minder hoog zijn. Een ander verhaal wordt het, volgens haar, wanneer haar boeken met foto’s en op glanzend papier uitgevoerd zouden worden. Maar ook zij zou er niet voor kiezen om haar reisverhalen alleen digitaal te laten verschijnen. Haar ervaring is dat e-books in haar genre niet goed verkopen. Daarnaast heeft zij nog een goede reden: haar boeken worden dikwijls gekocht met het doel om cadeau te doen en dan is een fysiek exemplaar bij uitstek geschikter.
Plussen en minnen
Schrijven, uitgeven, marketing en verkoop in goede banen leiden, en op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen; dat het uitgeven in eigen beheer een kwestie is van een lange adem geven beide auteurs volmondig toe. Een dag telt maar vierentwintig uur en het is voor een selfpubber zaak om die zo efficiënt mogelijk in te delen. Dikwijls schiet de tijd om aan nieuw werk te schrijven erbij in. Niet zo vreemd misschien dat beide auteurs een gebrek aan tijd als het grootste struikelblok zien. Indien zij het selfpubproces in één woord zouden moeten uitdrukken, is het antwoord: ‘werk’ (Anika) en ‘uitdagend’ (Saeed).
Toch heeft het hun ook leuke dingen gebracht. Zo heeft Anika een goede collega erbij en beleeft ze meer plezier aan de planning van haar reizen. Het contact met nieuwe, leuke mensen ervaart ook Saeed als een grote pluspunt van het selfpubben.
Anika houdt vrijwel alle aspecten van het selfpubben in eigen hand en dat bevalt haar goed. Wanneer zij de mogelijkheid zou krijgen om een samenwerking aan te gaan met een reguliere uitgeverij, zou dat beslist geen vanzelfsprekende keuze zijn. De auteur heeft haar schrijfonderneming inmiddels al aardig opgebouwd.
Saeed is tot nu toe prima tevreden over zijn afgelegde selfpub-traject. Echter, afhankelijk van het voorstel dat hem zou worden gedaan, zou hij zeker geïnteresseerd zijn in een samenwerking met een reguliere uitgever.
Nieuwsgierig naar deze auteurs en de boeken die zij schrijven?
Klik op hun bovenstaande afbeeldingen en je wordt omgeleid naar hun website.