Ellen Kruize
&
Antoni Dol
Het in eigen beheer uitgeven van een boek is niet zomaar iets. Er komt veel bij kijken. Zie je het als een hobby, dan is een investering niet of nauwelijks nodig. Pak je het echter professioneler aan, dan zou het beslist als een waar ambacht beschouwd kunnen worden. Maar waar vind je bruikbare informatie? En wat is beter: POD of een oplage laten maken? Hoe komt het kostenplaatje er uiteindelijk uit te zien? Kortom: wat bezielt iemand om de gang van manuscript naar volwaardig boek op alle fronten in eigen hand te houden?
Het antwoord op die vraag ligt m.i. misschien wel in dat ene woord: bezieling.
Respect voor het boek als zodanig en voor het traject dat voorafgaat aan de publicatie ervan.
Ik vroeg mij af: hoe beleven schrijvers die zich hieraan wagen, dit proces? Waar lopen deze zogenoemde selfpubbers tegenaan, wat zijn hun grootste struikelblokken en hoe zien zij de toekomst van deze manier van publiceren? In deze serie bloginterviews geven steeds twee auteurs antwoord op deze vragen.
Doelbewust tegendraads
In dit vijfde en voorlopig laatste deel twee schrijvers aan het woord, van wie de aanpak van het selfpubben op meer dan éen vlak uiteenloopt.
Ellen Kruize heeft zelfredzaamheid hoog in het vaandel staan. Zij treedt graag buiten de gebaande paden en behoudt het liefst zo veel mogelijk controle tijdens het aangaan van nieuwe uitdagingen. Al moet zij bekennen dat die controle tijdens het uitbrengen van haar boek zo nu en dan ver te zoeken was. Haar non-fictie boek publiceerde zij in 2020 en zij zette daarmee haar eerste schreden op het pad van zelf-publiceren.
Met zestien boeken in uiteenlopende genres heeft Antoni Dol zijn sporen op het selfpub-gebied wel verdiend. Hij zag het niet zitten om een halfjaar te wachten op een reactie van een uitgever op zijn ingestuurde manuscript en vreesde bovendien dat dit een negatieve uitwerking zou hebben op zijn schrijven. Antoni hecht veel waarde aan onafhankelijkheid. Derhalve besloot hij het heft in eigen hand te nemen. Hij beaamt dat zelf uitgeven veel tijd en energie kost, maar benadrukt daarbij dat het ook energie oplevert.
De opmaak van binnenwerk en omslag doen beide auteurs zelf, al zou Ellen dat in de toekomst graag uitbesteden. Ellen heeft een achtergrond in de communicatie en richt zich in haar werk vooral op sociale media. Niet alleen bij de marketing en promotie komen haar ervaringen goed van pas. Omdat Ellen heeft leren kijken naar wat de klant (in dit geval de lezer) wil, werkt zij doelbewust hiernaartoe. Dat houdt bijvoorbeeld in dat zij begint met een duidelijk doel te stellen voor haar boek, nog voor het geschreven is. Daarna gaat zij over tot het maken van het omslag, vervolgens de flaptekst en daarna volgt het schrijfwerk. Een tweede, niet minder belangrijke reden om voor deze, redelijk afwijzende, volgorde te kiezen, zijn de marketingmogelijkheden die deze manier van werken oplevert. In Ellens woorden: “Als de cover er is kan ik al starten met promotie.”
Verzameld werk
Met zijn ervaring als grafisch ontwerper en webdesigner oefent Antoni controle uit op alle processen van het selfpubben. Programma’s als InDesign, Photoshop en Illustrator hebben voor hem geen geheimen meer. Een groot pluspunt, waardoor hij de kwaliteit van zijn boeken optimaal kan bewaken. Wel moest hij bekend worden met alle uitgeefplatforms, zoals dat van Pumbo, KDP, KWL en D2D. Hij doet dus veel zelf, maar zou ook bepaalde dingen willen uitbesteden, zoals het maken van een boektrailer. Het produceren van audioboeken behoort nog tot zijn toekomstdromen; daarvoor zijn de productiekosten vooralsnog te hoog.
Gezien zijn uitgebreide ervaring is het vanzelfsprekend dat de digitale versies van Antoni’s boeken door de schrijver zelf worden geproduceerd. Zijn papieren uitgaven worden als POD op de markt gebracht, eerst bij Pumbo en later ook via Amazon. Dit proces neemt bij Antoni de zorgen weg voor een ruimtevretende voorraad en tijdrovende distributie. Toch is zijn meest recente werk, een verzamelbundel die hij in samenwerking met vijf collega-schrijvers (Mariëlle Douma, Marieke Frankema, Heleen van den Hooven, Tom Kruijsen, Anna Mattaar en Robin Rozendal) heeft geschreven en gepubliceerd, wel degelijk in oplage gedrukt. Het was een risico dat volgens de auteur goed heeft uitgepakt. Dat gezamenlijke schrijfavontuur noemt hij als het mooiste wat het selfpubben hem heeft gebracht. Deze samenwerking heeft ook een nuttige kant. Antoni zegt hierover: “Leuke en interessante schrijfgroepen zijn een gevolg van schrijvers die elkaar opzoeken en elkaar helpen de hoogste kwaliteit in hun werk te krijgen”.
Op drift
Dat het creatieve sparren met andere schrijvers ook tot nieuwe mogelijkheden voor marketing en promotie kan leiden, beaamt ook Ellen. Communicatie tussen selfpub-auteurs onderling is volgens haar belangrijk. Vanaf het eerste moment heeft zij voor een oplage gekozen. Zij verkoopt haar boeken via haar website en Amazon en de digitale versies ervan via de website van Vrije Boeken. Niet alleen met het eindproduct heeft Ellen een bepaald doel voor ogen, ook haar verkoop gebeurt volgens een bepaald plan. De schrijver werkt het liefst met een voorverkoopfase, waardoor ze inzicht krijgt in de vraag die er voor het boek is. Zij heeft het plan om bij toekomstige boeken deze manier van verkopen dusdanig aan te passen dat het boek alleen nog maar in de voorverkoop besteld kan worden.
Zo geordend als zij te werk gaat bij de marketing en verkoop van haar boek, zo chaotisch verloopt bij haar het schrijfproces. Tijdens het schrijven ontstaat een stormloop aan nieuwe ideeën en Ellen realiseert zich terdege dat dat ten koste zou kunnen gaan van de kwaliteit. Die ‘creatieve drift’, zoals zij dit proces noemt, ziet zij als het grootste struikelblok van haar selfpub-traject.
Ellen zag het zelf uitbrengen van haar eerste boek als een leerzame ervaring, maar ook als een sprong in het diepe. Niet zo gek dat zij bij de afbeeldingen voor foto 1 kiest.
Antoni ziet zijn aanpak van het selfpubben als een gestroomlijnd proces en kiest voor foto 2.
Teken aan de hand
Ellen is van nature een verkoper. Door de corona-lockdown vond het uitkomen van haar eerste boek volledig online plaats. In een poging de balans tussen promotie on- en offline te verbeteren, gaat ze het dit jaar anders aanpakken en zal ze af en toe een aantal boekhandels bezoeken.
Als het op adverteren aankomt, zegt Ellen: “Je moet een plan maken. Kosten en baten tegenover elkaar zetten op basis van feiten en prognose beslissen”. Ze erkent dat (betaalde) advertenties doeltreffend zijn, maar weet ook dat niet iedere selfpubber hiervoor een budget kan vrijmaken. Bovendien zijn er genoeg onder hen die dat budget liever aan andere fases van het traject besteden.
Hoewel zij zichzelf als een ‘sociaal dier’ omschrijft en liever persoonlijk met mensen in contact staat, ligt Ellens hart bij sociale media. Zij ziet deze platforms als de ideale omgeving om een product onder de aandacht te brengen en weet ook hoe dit het beste gedaan kan worden. Inmiddels heeft zij hiervan haar werk gemaakt en begeleidt zij mensen om online met zo weinig mogelijk inspanning een zo groot mogelijke impact te maken. Goed nieuws: Ellen is bezig om deze kennis in een nieuw boek te bundelen!
Marketing en promotie samen vormen voor Antoni zijn grootste struikelblok en de schrijver vindt het lastig om hiervoor de juiste motivatie op te brengen. Hij heeft het hele scala aan promotiemogelijkheden wel gehad, zowel offline als online. Advertenties op Facebook bleken tot nu toe het meest succesvol. Antoni vermoedt dat dit komt door het feit dat Facebookcampagnes konden worden gericht op een specifieke doelgroep, iets wat in zijn optiek sowieso van doorslaggevend belang is bij adverteren. Inmiddels heeft het sociale-mediaplatform dat selectiecriterium opgeschoond, waarna de schrijver zijn aandacht heeft verlegd naar de mogelijkheden op Amazon. “Omdat Amazon je wil helpen om boeken te verkopen, terwijl Facebook alleen maar tegen betaling je advertentie wil tonen”, aldus Antoni.
Hoe vervelend hij dit aspect van het selfpubben ook vindt, het is toch opmerkelijk dat ook hierbij, in zekere zin, zijn ervaring om de hoek komt kijken. Namelijk, omdat zijn verhalen aansluiten op de doelgroep, heeft hij de optie om te adverteren in een vakblad voor programmeurs. Daarnaast probeert hij de verkoop via zijn website te vergroten door bij zijn volgende boek een kortingsbon toe te voegen, waarmee lezers een aankoop kunnen doen op zijn website. En hij noemt nóg een interessante manier om het werk onder de aandacht te brengen, en wel via de handtekening op de email. Daarin kan bijvoorbeeld een link naar de website worden opgenomen, maar ook afbeeldingen zoals logo’s of boekomslagen.
Antoni is enigszins pessimistisch over een mogelijke samenwerking met een uitgeverij, hoewel hij zich terdege realiseert in hoeverre het ten goede zou komen van zijn schrijftijd. Hij zou een contract ondertekenen, onder voorwaarde dat de uitgever het gedeelte van marketing en promotie voor zijn rekening zou nemen. Maar aangezien hij vreest dat de samenwerking tussen schrijver en uitgever tegenwoordig ook voor promotionele activiteiten geldt, ziet de auteur die mogelijkheid zich niet zo snel voordoen.
Ellen ziet het als een mooie kans om te ervaren hoe het er op een uitgeverij aan toegaat met betrekking tot communicatie en sociale media. Zij is dan ook direct enthousiast, al is haar beslissing wel afhankelijk van de persoon, de uitgeverij en het aanbod dat gedaan wordt.
Nieuwsgierig naar deze auteurs en de boeken die zij schrijven?
Klik op hun bovenstaande afbeeldingen en je wordt omgeleid naar hun website.